Phân bón là các chất hữu cơ hoặc vô cơ chứa các nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng được bón vào đất hay hòa nước phun, xử lý hạt giống, rễ và cây con. Sử dụng phân bón phối hợp cân đối có thể hiểu là sự phối hợp hài hoà giữa các thành tố trong hệ thống nông nghiệp với kĩ thuật bón phân để cung cấp cân đối chất dinh dưỡng cho cây trồng nhằm:
+ Đạt năng suất cây trồng mong muốn
+ Đạt chất lượng sản phẩm mong muốn
+ Tăng thu nhập cho người sản xuất
+ Hồi phục, làm tâng độ phì nhiêu của đất và bảo vệ môi trường sống.
Bón phân cho cây trồng nhằm mang lại hiệu quả lớn, nhưng cũng chiếm phần khá cao trong chi phí của sản xuất nông nghiệp. Vậy bón phân hợp lý vừa tiết kiệm được chi phí vừa mang lại hiệu quả của việc bón phân. Bón phân hợp lý tức là sử dụng lượng phân bón thích hợp bón cho cây trồng, đảm bảo tăng năng suất cây trồng với hiệu quả kinh tế cao nhất. Trong quá trình bón phân, không được gây hậu quả xấu lên nông sản và môi trường sinh thái.
1. Bón phân đúng loại: Hiện nay, phân bón có nhiều loại, mỗi loại lại có những tác dụng riêng. Vậy cây cần phân gì thì bón đúng loại phân đó. Nếu bón không đúng loại phân thì không những không đạt được hiệu quả mà còn gây lãng phí tiền của, công sức. Bón đúng loại phân không chỉ căn cứ vào nhu cầu của cây mà còn phải căn cứ vào đặc điểm, tính chất của từng loại đất.
Thí dụ: Đất kiềm không nên bón các loại phân có tính kiềm. Đất chua không bón các loại phân có tính axit.
2. Bón phân đúng lúc: Không phải lúc nào, giai đoạn nào cây trồng cũng cần phân bón. Vậy cần phải dựa vào đặc tính sinh trương của từng loại cây trồng để bón phân cho đúng lúc. Qua nghiên cứu người ta nhận thấy có giai đoạn cây cần đạm hơn kali nhưng lại có giai đoạn cây cần kali hơn đạm…
Thông thường người ta bón phân làm nhiều đợt và bón vào lúc cây hoạt động mạnh. Bón đúng lúc cây cần phân thì lượng phân không bị hao hụt mà lại phát huy tốt hiệu quả.
3. Bón phân đúng đối tượng: Đối tượng chính của việc bón phân là cây trồng. Nhưng bón phân thế nào, mức độ hiệu quả của nó ra sao, thì không chỉ quan tâm tới cây trồng, mà còn phải quan tâm tới nhiểu vấn để khác trong đó có đất.
Được biết trong đất có vô vàn các loài sinh vật sinh sống. Nhưng chiếm số lượng lớn về thành phần các loài và số lượng các cá thể là các loài vi sinh vật. Quá trình chu chuyển các chất phẩn lớn xảy ra trong đất và trên mặt đất. Tất cả các xác chết của mọi loài sinh vật, kể cả thực vật cũng như động vật đều được vi sinh vật phân huỷ, chuyến hoá qua hàng chuỗi các khâu trung gian, để cuối cùng trở lại các nguyên tố vô cơ.
Các nguyên tố vô cơ này là chất dinh dưỡng, là thức ăn cần thiết và tốt cho cây. Vậy trong trường hợp này thì việc bón phân nhằm vào đối tượng là tập đoàn vi sinh vật. Trong quá trình bón phân nếu không quan tâm tới các hoạt động sống trong đất sẽ làm thay đổi các tính chất của đất, nhất là các tính chất sinh học, làm cho số lượng các loài sinh vật trong đất giảm, các hoạt động trong đất suy yếu và có thể dẫn đến sự thoái hoá của đất.
Trong nông nghiệp, có những trường hợp cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt tạo nên nguồn thức ăn dồi đào cho sâu bệnh tích lũy và gây hại nặng. Càng bón nhiều phân, cây sinh trưởng càng mạnh thì sâu bệnh lại phát sinh nhiều hơn, gây hại nặng hơn. Trong những trường hợp đó thì bón phân cần nhằm đạt mục đích trên là ngăn ngừa sự tích luỹ và gây hại của sâu bệnh.
Qua các vấn đề nêu trên, chúng ta thấy đối tượng tác động của phân bón không chỉ có cây trồng, tập đoàn vi sinh vật đất, mà còn có cả toàn bộ các thành tố cấu thành nên hệ sinh thái nông nghiệp. Vậy khi bón phân cần căn cứ vào nhiểu yếu tố, để đạt được hiệu quả cao và không gây cản trở cho các hoạt động về sau.
4. Bón phân đúng thời tiết mùa vụ: Thời tiết ảnh hưởng khá lớn đến hiệu quả của việc bón phân. Nó thường xảy ra trong hai trường hợp:
– Bón phân vào ngày có mưa lớn, nước mưa sẽ rửa trôi phân bón gây lãng phí.
– Bón phân vào ngày nắng gắt, thì nhiệt độ của không khí cùng với sự tác động của các hạt phân bón có thể làm cháy lá, hỏng hoa, quả…
Cây trồng có nhiều loại, nhiều giống. Có loại một năm trồng 7 – 8 vụ, có loại một năm chỉ trồng 1 – 2 vụ… Nhu cầu dinh dưỡng ở các vụ khác nhau, do vậy cần phải lựa chọn đúng loại phân, dạng phân, thời vụ để bón sao cho hợp lý và hiệu quả.
5. Bón phân đúng cách:
Có nhiều phương pháp bón phân: bón vào hố, bón vảo rãnh, bón rải trên mặt đất…
Có nhiều dạng bón phân: rắc bột, tủ vào gốc, pha với nước để tưới…
Có nhiều thời kỳ bón phân: bón lót, bón thúc đẻ nhánh, bón thúc ra hoa, bón thúc đậu quả…
Bón đúng cách vừa thuận lợi vừa giảm sức lao động mà lại đem lại hiệu quả cao.
VHDT
