Có phải sử dụng nhiều phân hóa học làm kiệt đất không?
Chúng ta hiểu kiệt đất là làm nghèo mùn và các chất dinh dưỡng. Nhìn trên một mảnh ruộng có như vậy thật. Bón phân hóa học, cây trồng phát triển tốt. Nếu toàn bộ sinh khối đem đi nơi khác không trả lại cho đất, không vùi lại rơm rạ, không bón phân chuồng, đất có kiệt đi thật. Nhưng nếu trả lại rơm rạ tại chỗ, bón phân chuồng, bón cân đối thì chẳng những đất không kiệt đi mà lại giàu lên.
Nhìn toàn bộ một vùng sinh thái mà nói, không có phân hóa học lấy đâu ra sinh khối để vùi lên cho đất, lấy đâu ra lương thực dùng trong chăn nuôi để có phân chuồng. Nói chung không sử dụng nhiều phân hóa học thì đất mới kiệt dần đi. Nước ta đất đã nghèo kiệt, cả về mùn và các chất dinh dưỡng. Trước hết phải dùng nhiều phân hóa học mới mong hồi phục nhanh độ mùn trong đất. Vẫn là vấn đề bón cân đối và cách bón cho hợp.
Có phải sử dụng nhiều phân hóa học làm xấu đất đi không?
Hiểu khái niệm “xấu” ở đây là đất bị chua thêm và tích lũy thêm các chất độc. Đúng! Bón nhiều phân chứa supe lân, sunfat amon và clorua amon cho đất vốn đã chua làm đất chua thêm. Bón sunfat amon, supe lân cho đất lầy thụt, lưu huỳnh trong phân làm tăng H2S gây độc cho cây. Vì vậy phải căn cứ vào chất đất mà chọn phân và cây trồng. Chẳng hạn bón supe lân, sunfat amon cho đất kiềm lại làm giảm được độ kiềm. Bón supe lân cho lạc, cho vùng đất đỏ trồng cà phê, thì lưu huỳnh trong phân làm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Đất xấu đi hay tốt lên là do người biết dùng chứ đâu phải do phân bón.
Chất cải tạo đất như vôi có nên xem là phân bón hóa học không?
Vôi vừa cải tạo đất, vừa cung cấp chất dinh dưỡng cho cây là nguyên tố canxi. Một số loại vôi sản xuất từ quặng đôlômit cung cấp cả magiê , vôi sản xuất từ vỏ sỏ còn có cả vi lượng. Có loại phân như phân lân nung cháy vừa cung cấp lân, canxi, magie, nguyên tố vi lượng, vừa cải tạo độ chua của đất. Mặt cung cấp chất dinh dưỡng là chính thì xem là phân, mặt cải tạo là chính thì xem là chất cải tạo đất. Bất cứ chất cải tạo nào cũng có tác dụng như phân bón và bất cứ loại phân bón hóa học nào ít nhiều cũng có tác dụng cải tạo đất nếu biết sử dụng.
